Kule ord (30): rotapurke

Utnamnet skjemmer ingen? (foto: Arve Kjell Uthaug)

- Eg e ei råtapurka. Nokolunde slik sa ho det, ei litt tilårskomen striledame eg snakka med her hin dagen. Ordet rotapurke finst ikkje berre i dialekten til nokre gamlingar på strilelandet. Norsk Ordbok har det med, og gjev ordet to forklaringar, som utfyller kvarandre: ei lat kvinne, og ei rotete og sjuskete kvinne.


No er ikkje kvinna eg snakka med, verken lat eller sjuskete. Men ho har nok ein god dose av det britane kallar self-deprecation, denne nedsnakkinga av seg sjølv som er eit viktig element i britisk humor og omgangstone. Det handlar ofte om å snakka ned seg sjølv og pakka det heile inn i humor. Eller, om ein vil, det handlar om humor pakka inn i nedsnakking av seg sjølv.


Nokon vil heilt sikkert oppfatta rotapurke som eit kjønnsdiskriminerande ord. Det kan ein meina, men slike ord har òg sin plass i språket. Det finst forresten mange bannord i ei standardordbok som Nynorskordboka. Berre sjekk sjølv. Korleis og om vi vil bruka desse orda, avgjer vi sjølve. Men den store spennvidda, inkludert dei orda vi ikkje likar, bør få vera der om vi skal kunna velja sjølve.