Kule ord (33): brexit

Britane, bak ein mørk mur og for seg sjølve - eller kanskje
ikkje så ille likevel? (foto: Arve Kjell Uthaug)

På mange måtar er brexit årets ord i 2016. Ikkje få vart overraska denne junidagen då valresultatet i Storbritannia var klart, og fleirtalet hadde røysta for å melda landet ut av EU. Dei som er interesserte i historia bak ordet, vil ha glede av BBC-artikkelen The rise of the word Brexit. Ordet vart danna med utgangspunkt i grexit, som vart brukt om utsiktene til at Hellas kunne koma til å trekkja seg ut av eurosona.

Språkforskaren David Crystal meiner det einaste lingvistisk interessante med brexit er at exit oppfører seg som eit suffiks - ei fast ordending som opptrer "produktivt", dvs. er med på å danna nye ord (grexit, brexit, frexit). 

Eit nexit er sjølvsagt ikkje mogleg sidan Norge ikkje er med i EU, det måtte i så fall vera om vi melde oss ut av Nato eller FN. Lite sannsynleg begge delar. Exit, eller utgang, fungerer kanskje heller ikkje like godt som suffiks i norsk språk som i engelsk?

At Storbritannia sa takk og farvel til EU-medlemskapet, var eit hardt slag for dei fleste politiske elitane i Europa, og for mange andre med. Reaksjonane er forståelege. På sikt kan brexit få store konsekvensar for heile Den europeiske unionen, for tenk om andre land gjer det same som Storbritannia? Noko Harmageddon light er det likevel ikkje. Mange har i ettertid trekt fram "løgnene" som dei hevdar spela ei slik stor rolle i argumentasjonen frå dei som ville ut. Men britane diskuterte saka i månadsvis, ulike syn kom til orde, det var god tid til å tilbakevisa og imøtegå. Fleirtalet av veljarane kom altså til at dei stolte mest på ut-argumenta, kjente seg mest heime i ut-sida sine prinsipp og slagord eller dei valde å protestera mot ein ja-elite dei ikkje hadde tillit til. Dermed vart det fleirtal for brexit, og regjeringa førebur no ei utmelding av EU. Ofte kallar vi slikt for demokrati.